آهنگری چیست؟ | انواع،مزایا،معایب
آهنگری، که به آن حدّادی نیز گفته می‌شود، هنری باستانی و حرفه‌ای است که در آن فلزات، به طور عمده آهن، با استفاده از حرارت و ابزارهای مختلف، شکل داده می‌شوند. خدمات آهنگری شامل کوبیدن،…
آهنگری، که به آن حدّادی نیز گفته می‌شود، هنری باستانی و حرفه‌ای است که در آن فلزات، به طور عمده آهن، با استفاده از حرارت و ابزارهای مختلف، شکل داده می‌شوند. خدمات آهنگری شامل کوبیدن، خم کردن، سوراخ کردن و بریدن فلز، اشیاء و ابزارهای کاربردی و تزئینی متنوع می باشد. این هنر سابقه‌ای طولانی در تاریخ بشر دارد و از گذشته تاکنون در ساخت ابزار، سلاح، قطعات ماشین، لوازم منزل، ظروف، و آثار هنری مورد استفاده قرار گرفته است. برای خرید دریچه کنافی از طریق سایت توان صنعت شکیبا اقدام کنید.
تاریخچه آهنگری، سفری در دل فلز و آتش
شواهد نشان می‌دهد که بشر از حدود 6000 سال پیش، با کشف فلز مس و روش ذوب آن، به آهنگری روی آورده است. در ابتدا، از سنگ چخماق و ابزارهای ساده سنگی برای شکل دادن به فلزات استفاده می‌شد. اما به تدریج، با پیشرفت دانش و اختراع کوره‌ها و ابزارهای پیشرفته‌تر، آهنگری به صنعتی پیچیده‌تر و کارآمدتر تبدیل شد.
با ورود به عصر آهن در حدود 1200 سال پیش از میلاد، آهنگری نقشی حیاتی در تمدن‌ها ایفا کرد. از ساخت ابزارآلات کشاورزی و سلاح‌های جنگی گرفته تا خلق ظروف و زیورآلات، آهنگران قلب تپنده صنعت و هنر جوامع آن زمان بودند.
در امپراطوری‌های باستانی مانند مصر، یونان و روم، آهنگران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند. آنها ابزار و ادوات جنگی قدرتمندی برای سربازان می‌ساختند، ادوات کشاورزی را برای رونق کشت و زرع خلق می‌کردند، و با ظرافت و هنر خود، ظروف و زیورآلاتی فاخر می‌آفریدند.
معرفی ابزارهای مورد نیاز اهنگری
آهنگری، هنری که با ظرافت و قدرت، فلزات را به اشیاء کاربردی و زینتی تبدیل می‌کند، به مجموعه‌ای از ابزارهای تخصصی نیاز دارد. هر کدام از این ابزارها نقشی کلیدی در فرآیند آهنگری ایفا می‌کنند و به آهنگر کمک می‌کنند تا خلاقیت خود را در فلز تجسم بخشد. ابزارهای آهنگری را می‌توان به طور کلی به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
ابزار ضروری:
- کوره: قلب تپنده آهنگری، کوره است که فلز را تا دمای مورد نظر برای شکل‌دهی گرم می‌کند. کوره‌های آهنگری می‌توانند از نوع ذغالی، گازی یا برقی باشند.
- سندان: بلوکی از فولاد سنگین که فلز داغ روی آن قرار گرفته و با چکش شکل داده می‌شود. سندان‌ها در انواع مختلف با وزن و ابعاد متفاوت وجود دارند.
- چکش: در انواع مختلف با وزن و شکل‌های گوناگون برای کوبیدن و شکل دادن به فلز از جمله چکش‌های رایج می‌توان به چکش دم صاف، چکش پتک، چکش تاج‌دار و چکش مخصوص صافکاری اشاره کرد.
- انبر: انبرها در انواع مختلف با کاربردهای متفاوت مانند انبر دم باریک، انبر دم پهن، انبر گاز انبری و انبر مخصوص نعل سازی وجود دارند.
تکمیلی:
- دمنده: برای ایجاد حرارت بالا و تمرکز شعله در کوره
- مته: برای ایجاد سوراخ در فلز
- اره و قیچی: برای بریدن فلز
- سندان گردان: برای شکل‌دهی به قطعات حلقوی
- سنبه: برای سوراخ کردن و ایجاد حفره در فلز
- تراز و گونیا: برای اندازه‌گیری دقیق و ایجاد زوایای صحیح
- ابزارهای اندازه‌گیری: مانند کولیس، متر و گونیا برای اندازه‌گیری دقیق قطعات
ابزارهای پیشرفته:
- پرس هیدرولیک: برای اعمال فشار زیاد به فلز در فرآیندهایی مانند پرسکاری و فورجینگ
- دستگاه‌های برش لیزری و CNC: برای برش دقیق و ظریف قطعات فلزی
- کوره‌های القایی: برای گرم کردن فلزات با استفاده از میدان‌های الکترومغناطیسی
وسایل و لوازم ایمنی:
- عینک و ماسک: برای محافظت از چشم‌ها و دستگاه تنفسی در برابر جرقه‌ها و دود
- دستکش‌های نسوز: برای محافظت از دست‌ها در برابر حرارت
- لباس و کفش مناسب: برای محافظت از بدن در برابر جرقه‌ها و قطعات فلزی داغ
کاربردهای آهنگری در صنایع مختلف
آهنگری، هنری که با ظرافت و قدرت فلزات را به اشیاء کاربردی و زینتی تبدیل می‌کند، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. از ساخت ابزارآلات ساده تا قطعات پیچیده ماشین‌آلات، آهنگری نقش مهمی در پیشرفت صنعت و تمدن بشر ایفا کرده است. در اینجا به برخی از کاربردهای آهنگری در صنایع مختلف اشاره می‌کنیم:
- صنعت ساختمان:
- ساخت درب، پنجره، نرده، راه‌پله و سایر سازه‌های فلزی
- ساخت ابزارآلات ساختمانی
- صنعت کشاورزی:
- ساخت ادوات کشاورزی
- ساخت نعل اسب
- صنعت خودرو:
- ساخت قطعات خودرو
- ساخت ابزار تعمیر و نگهداری خودرو
- صنعت نفت و گاز:
- ساخت قطعات چاه‌های نفت و گاز
- ساخت ابزار حفاری
- صنعت راه‌آهن:
- ساخت ریل، سوزن و سایر قطعات فلزی
- ساخت ابزار تعمیر و نگهداری خطوط راه‌آهن
- صنایع جنگی:
- ساخت سلاح و مهمات
- ساخت زره و تجهیزات جنگی
- صنایع هنری:
- ساخت مجسمه، تابلو و سایر اشیاء هنری
- ساخت جواهرات و زیورآلات
- سایر کاربردها:
- ساخت ابزارآلات و تجهیزات منزل
روش های مختلف آهنگری
آهنگری، هنری که با ظرافت و قدرت فلزات را به اشیاء کاربردی و زینتی تبدیل می‌کند، شامل روش‌های مختلفی است که هر کدام کاربرد و مزایای خاص خود را دارند. در این مقاله به برخی از روش‌های رایج آهنگری می‌پردازیم:
بر اساس دمای کار:
- آهنگری سرد: در این روش، فلز در دمای محیط یا کمی بالاتر از آن شکل داده می‌شود. آهنگری سرد برای فلزات نرم مانند آلومینیوم، مس و برنج مناسب است و از آن برای ساخت قطعات ظریف و دقیق استفاده می‌شود.
- آهنگری گرم: در این روش، فلز تا دمای مشخصی (زیر دمای ذوب) گرم شده و سپس شکل داده می‌شود. آهنگری گرم برای اکثر فلزات مانند فولاد، چدن و برنز مناسب است و از آن برای ساخت قطعات محکم و بادوام استفاده می‌شود.
- آهنگری ایزوترمال: در این روش، فلز و قالب هر دو در دمای ثابتی نگه داشته می‌شوند و سپس فلز شکل داده می‌شود. آهنگری ایزوترمال برای فلزات دیرگداز مانند تیتانیوم و سوپرآلیاژها مناسب است و از آن برای ساخت قطعات با کیفیت بالا و دقیق استفاده می‌شود.
آهنگری بر اساس تلرانس ابعادی:
- آهنگری دقیق: در این روش، از ابزارها و روش‌های دقیق برای شکل‌دهی فلز با تلرانس ابعادی بسیار کم استفاده می‌شود. آهنگری دقیق برای ساخت قطعات حساس و پیچیده مانند قطعات هواپیما و موتور خودرو کاربرد دارد.
- آهنگری معمولی: در این روش، از ابزارها و روش‌های ساده‌تر برای شکل‌دهی فلز با تلرانس ابعادی معمولی استفاده می‌شود. آهنگری معمولی برای ساخت قطعات ساده‌تر مانند نرده، ابزارآلات و ادوات کشاورزی کاربرد دارد.
بر اساس نوع قالب:
- آهنگری در قالب باز: در این روش، فلز داغ بین سندان و چکش قرار داده شده و با ضربات چکش شکل داده می‌شود. آهنگری در قالب باز برای ساخت قطعات ساده و منحنی‌دار مناسب است.
- آهنگری در قالب بسته: در این روش، فلز داغ در داخل قالب قرار داده شده و با فشار پرس یا ضربه چکش شکل داده می‌شود. آهنگری در قالب بسته برای ساخت قطعات پیچیده و دقیق با تلرانس ابعادی بالا مناسب است.
- آهنگری ترکیبی: در این روش، از ترکیبی از آهنگری در قالب باز و بسته برای ساخت قطعات استفاده می‌شود.
انواع آهن مورد استفاده در آهنگری
آهنگران از انواع مختلف آهن برای خلق آثار و ابزارهای کاربردی و زینتی استفاده می‌کنند. هر نوع آهن ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد که در انتخاب نوع مناسب برای هر پروژه باید به آنها توجه کرد. در این مقاله به برخی از رایج‌ترین انواع آهن مورد استفاده در آهنگری می‌پردازیم:
- آهن فرفوژه
- فولاد
- چدن
- آهن اسفنجی
